Zgodnie z treścią art. 27a ust. 3 pkt 5 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (dalej jako ustawa) do zadań organu regulacyjnego należy zbieranie i przetwarzanie informacji dotyczących przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych, w szczególności obliczanie średnich cen dostaw wody i odbioru ścieków oraz publikowanie informacji o tych cenach.
Informacje takie publikowane są przez każdego Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie za rok poprzedni w odniesieniu do gospodarstw domowych. Po zebraniu wszystkich tych informacji i wyliczeniu średniej arytmetycznej można stwierdzić, iż dane na dzień 31.12.2021 r. dla całego kraju przedstawiają się następująco:
Średnia cena dostaw wody dla gospodarstw domowych – 4,33 zł/m3 brutto
Średnia cena odbioru ścieków dla gospodarstw domowych – 8,47 zł/m3 brutto
Wartości tych danych dla poszczególnych Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej PGWWP przedstawione są na Rysunku nr 1:
Najwyższa średnia cena za dostawę wody oraz odbiór ścieków łącznie (dla gospodarstw domowych, gdyż tych podmiotów dotyczą wszystkie dane zaprezentowane w niniejszym artykule) dotyczy terenów, dla których właściwy miejscowo jest Dyrektor RZGW w Krakowie i wynosi 15,41 zł/m3 brutto (woda + ścieki). Z kolei najniższa wartość tej samej zmiennej dotyczy RZGW w Lublinie i jest to 10,28 zł/m3 brutto (woda + ścieki).
Jeśli chodzi o najwyższy wzrost procentowy w odniesieniu do średnich cen dostaw wody i odbioru ścieków w roku poprzednim to wynosi on 10,1% i dotyczy RZGW we Wrocławiu. Najniższa wartość prezentuje się nad wyraz ciekawie. Dla RZGW w Poznaniu wynosi ona minus 8,0%. Taki wynik powstaje poprzez porównanie danych opublikowanych w Informacji nr 1/2022 w dniu 03.02.2022 r. oraz Informacji nr 1/2021 w dniu 15.01.2021 r.
Powodem takiego stanu rzeczy jest najprawdopodobniej błąd bądź inna metodologia zbierania danych. Dane opublikowane w Informacji nr 1/2022 zgodnie z jej treścią dotyczą cen obowiązujących w dniu 31.12.2021 r. a w Informacji nr 1/2021 cen w trzecim roku obowiązywania taryf na podstawie taryf zatwierdzonych przez organ regulacyjny w roku 2018 roku. Warto zwrócić uwagę, że ten sposób prezentacji danych pomija całkowicie obowiązujące ceny na podstawie pozytywnie rozpatrzonych wniosków o skrócenie taryf bądź też wniosków o zatwierdzenie taryf, które nie zostały zatwierdzone przez organ regulacyjny w 2018 roku a w roku następnym (a takie występują, co łatwo sprawdzić). Nie obejmowałoby to także wniosków o zatwierdzenie taryf składanych po upłynięciu pierwszych 18 miesięcy złożonych przez nowe przedsiębiorstwa.
Jakość prezentowanych danych
Takich różnic jest o wiele więcej i to nie tylko w RZGW Poznań. Przykładowo RZGW w Rzeszowie jako jeden z nielicznych przez wszystkie lata publikował informacje na dzień 31 grudnia każdego roku. Daje to większą pewność, że dane te są porównywalne, ale tylko w odniesieniu do tego samego RZGW na przestrzeni różnych lat, a nie pomiędzy różnymi Regionalnymi Zarządami Gospodarki Wodnej. Sposobów opisania czego dotyczą opublikowane dane we wszystkich RZGW od 2018 roku jest naprawdę sporo. Liczba Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej gdzie na przestrzeni lat 2018-2021 w żadnym roku nie występują spadki cen w stosunku do roku poprzedniego to cztery. W siedmiu zatem one występują. Nie musi to oczywiście świadczyć od razu o błędach, ale biorąc pod uwagę zobowiązanie ustawowe do publikacji takich danych, które powinny być przecież rzetelne, można chyba mówić co najmniej o pewnej niestaranności.
Wyjątkową ciekawostką są dane opublikowane w dniu 18.07.2019 roku przez Dyrektora RZGW w Szczecinie. Oprócz „zwykłej” informacji opublikowane zostały dwa załączniki wskazujące dane w rozbiciu na powiaty (co akurat się chwali) i dotyczące wszystkich trzech lat obowiązywania taryf zatwierdzonych (w domyśle) w 2018 roku. Ewentualnie dane te mogą dotyczyć wszystkich taryf, które zostały zatwierdzone po raz pierwszy w tym RZGW (o czym świadczyć może późna, bo majowa, data publikacji). Oczywiście dane opublikowane na lata następne w tym dokumencie nie wytrzymują zderzenia z danymi publikowanymi w następnych latach przez Dyrektora RZGW w Szczecinie dotyczącymi poszczególnych lat.
Poniżej załączam Tabelę 1, która prezentuje dane o średnich cenach dostaw wody i odbioru ścieków ze wszystkich opublikowanych przez Dyrektorów RZGW informacji od początku istnienia organów regulacyjnych z uwzględnieniem zmian procentowych w poszczególnych latach.
Podane na samym początku tego artykułu dane dotyczące średnich cen dostaw wody i odbioru ścieków na dzień 31.12.2021 r. dla całego kraju nie są oczywiście stuprocentowo rzetelne. Po pierwsze stanowią wartość średniej arytmetycznej ze średnich cen publikowanych przez Dyrektorów RZGW, co nie jest prawidłową metodologią. A po drugie, nie wiadomo czy oparte są na porównywalnych ze sobą danych. Znając mankamenty publikowanych przez Dyrektorów RZGW informacji o średnich cenach dla gospodarstw domowych, w mojej ocenie, stanowią one mimo wszystko jedyne źródło wiedzy oparte na wystarczająco dużej próbie (a mam w tej kwestii akurat całkiem niezłą wiedzę).
Trudne pytania
W ślad za przedstawioną przeze mnie analizą średnich cen zamierzam w najbliższym czasie wystąpić do wszystkich Dyrektorów Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej z pytaniami o stosowaną przez nich metodologię zbierania danych w poszczególnych latach. Chciałbym rozwiać wszelkie wątpliwości co do tego, czy dane te obarczone są błędami, czy są inne powody występowania tak drastycznych różnic na przestrzeni lat. Przykładowo cena dostaw wody w RZGW we Wrocławiu na przestrzeni lat najpierw rośnie o 15,0%, by później spaść o 10,0% w roku następnym i znowu wzrosnąć o 15,0%.
Każdemu, kto ma jakąkolwiek wiedzę o przebiegu procesu zatwierdzania taryf w 2021 roku trudno chyba uwierzyć w fakt, iż w kilku RZGW średnia cena dostaw wody bądź odbioru ścieków może być niższa w pierwszym roku obowiązywania nowych taryf w stosunku do tych z roku poprzedniego. Pojedyncze przypadki może i występują, ale w żadnym wypadku nie mogą one stanowić średniej wartości. Stoi to zresztą w sprzeczności z komunikatami Wód Polskich wydawanymi w poprzednim roku co do wielkości podwyżek cen za wodę i ścieki.
Mam nadzieję, że z efektami mojego przedsięwzięcia będę mógł się z Państwem podzielić szczegółowo po otrzymaniu odpowiedzi od Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. Zachęcam do śledzenia mojej strony internetowej.
Autor: Marcin Błędzki